Compenseer hoge energiekosten met inkomensafhankelijke energiesubsidie

• Pleidooi Eneco op basis verkennend onderzoek door CE Delft
• Invoering inkomensafhankelijke energiesubsidie nodig
• Niet alleen voor minima, ook voor middeninkomens (tot 50.000 euro)
• Eneco roept kabinet op deze maatregel mee te nemen in de begroting voor Prinsjesdag

Eneco pleit voor een snelle invoering van een inkomensafhankelijke energiesubsidie om de hoge energiekosten voor huishoudens te compenseren die zijn ontstaan door de internationale energiecrisis. Deze maatregel heeft de meeste voordelen volgens een vandaag gepubliceerde verkenning van CE Delft naar de voor- en nadelen van zes verschillende financiële compensatiemaatregelen. Een inkomensafhankelijke subsidie, in de vorm van een extra belastingkorting op de energierekening, helpt huishoudens die dat het meest nodig hebben: de minima en de middeninkomens. De maatregel is bovendien goed uitvoerbaar met borging van privacy en houdt de noodzakelijke prikkel om energie te besparen in stand.

Er is al veel gedaan om mensen te helpen die hun energierekening enorm zagen stijgen. Naast een BTW-verlaging en de energietoeslag die wordt uitgekeerd door gemeenten, heeft het kabinet de jaarlijkse korting op de energierekening in 2022 tijdelijk met 265 euro verhoogd, tot 825 euro voor alle huishoudens. Het uitsluitend continueren van generieke maatregelen is echter onvoldoende om de hoge energiekosten van mensen met lage inkomens te compenseren en zo het risico op schulden en afsluiting van energie te voorkomen. Er zijn additionele maatregelen nodig.

Eneco stelt voor, op basis van de verkenning door CE Delft, om de jaarlijkse belastingkorting op de energierekening in 2023 inkomensafhankelijk te maken en tegelijkertijd fors te verhogen. Dit betekent een verhoging van ongeveer 1500 euro (bovenop de bestaande 560 euro belastingvermindering) voor de circa 800.000 huishoudens op een sociaal minimum (tot 120%) om de verwachte stijging van de energierekening met ca. 3000 euro te kunnen compenseren. Daarbij gaan wij ervan uit dat de deze stijging uiteindelijk ook beperkt wordt door energiebesparende (gedrags)maatregelen van de huishoudens zelf. Daarnaast denken wij dat het nodig is om ook de middeninkomens (tot bijvoorbeeld 50.000 euro) te compenseren met een lagere belastingkorting van bijvoorbeeld gemiddeld 750 euro bovenop de bestaande regelingen. Bovengenoemde voorstel sluit aan bij een recente oproep van EnergieNederland aan de overheid.

De inkomensafhankelijke compensatie door een belastingkorting op de energierekening van de minima kost de overheid 1,2 miljard euro per jaar en ca. 3,7 miljard euro indien ook de middeninkomens (ruim 3 miljoen huishoudens) worden gecompenseerd.

Uitvoerbaar met borging privacy

Om de uitvoeringsdruk bij de Belastingdienst te beperken kan een portaal worden gebruikt voor de inkomenstoets, zoals het bestaande Portaal voor Inkomensafhankelijke Huurverhoging,. Huishoudens kunnen via het portaal de extra belastingkorting aanvragen. Het portaal toetst vervolgens of aan de inkomenscriteria wordt voldaan en kan dan informatie aan de energieleverancier van een klant geven over de hoogte van de extra belastingkorting die vervolgens direct kan worden verwerkt via de energierekening.

Normaliter is het effectiever om (energie)armoede bij te sturen via de inkomsten en vermogensbelastingen in plaats van via de energierekening. De energiecrisis vraagt echter om snelle doelgerichte actie die daadwerkelijk het aantal afsluitingen van energie voorkomt. Wij zien dat meer dan 10% van de huishoudens een te laag maandelijks voorschot betaalt en bij de eindafrekening het risico lopen om meer dan 1000 euro te moeten bijbetalen. Door de compensatie direct aan de energierekening te koppelen (i.p.v. een toeslag) kan deze direct worden verlaagd en wordt voorkomen dat het geld al is besteed voor de komst van de jaarnota en mensen alsnog in de problemen komen.